Volgens Balegro is er momenteel geen afdoend alternatief om cement-asbest op een andere manier te verwerken of te recyclen. Echter neemt men ontwikkelingen en studies van de laatste jaren (sinds 2018) niet in acht.
Volgens recentere studies (KLB Nederland) scoren nieuwe technieken zoals thermische denaturatie en mechanisch chemische destructie op gebied van praktische haalbaarheid (TRL) even hoog als storten.
Waarom dus nog kiezen voor tijdelijke oplossingen zoals storten in plaats van het asbestprobleem definitief op te lossen?
In Frankrijk (Neutramiante) en Nederland (Asbeter) maakt men de haalbaarheid van alternatieve verwerkingsmethodes wel heel concreet. Het is geen verre toekomstmuziek meer.
De opslag van asbest wordt niet langer beschouwd als de veiligste methode om de afgifte van asbestvezels in het milieu (voornamelijk in de lucht en het grondwater) voor onbepaalde tijd te beëindigen. Opslagfaciliteiten zijn dus slechts een tijdelijke oplossing.
Materialendecreet en ELFM (Enhanced Landfill Mining)
Het nieuwe decreet dd. 24/06/2011 en uitvoeringsbesluit VLAREMA (B.S. dd. 23/05/2012) zet de Europese Kaderrichtlijn 2008/98/EG om in Vlaamse regelgeving en legt een juridische basis voor de omslag van het Vlaamse Afvalstoffenbeleid naar een beleid gericht op de ganse materiaalkringloop. In het decreet staat een duurzame ontwikkeling inzake materiaalgebruik centraal, net name vrijwaren van de gezondheid van mens en milieu, tegengaan van verspilling van grondstoffen en energie.
De opslag van asbest wordt niet langer beschouwd als de veiligste methode om de afgifte van asbestvezels in het milieu (voornamelijk in de lucht en het grondwater) voor onbepaalde tijd te beëindigen. Opslagfaciliteiten zijn slechts een tijdelijke oplossing, omdat asbestvezels in de loop van de tijd nauwelijks vergaan. Als zodanig wordt het probleem eenvoudigweg verplaatst naar toekomstige generaties. Het heeft daarom de voorkeur om te beginnen met de ontwikkeling van installaties die erop gericht zijn het materiaal inert en asbestvrij te maken. In het buitenland zijn al dergelijke installaties actief.
Het concept ELFM past in de transitie naar een kringloopeconomie. Een stortplaats wordt niet meer gezien als een “laatste rustplaats”, maar wordt een (nieuwe) schakel in de keten. In die optiek kan een afvalstof eerder gezien worden als een tijdsgerelateerd product in de materialenkringloop waarvoor ineen specifiek tijdsinterval geen duurzame aanwending mogelijk is. Dit betekent eveneens dat ELFM geen alleenstaand initiatief is maar onverkort deel uitmaakt van een breder materialenbeheer waarbij ook vandaag binnen het afvalbeleid reeds rekening wordt gehouden met de toekomstige mogelijkheden van ELFM. De tijdelijke opslag van afvalstoffen, met het oog op hun latere valorisatie, is ook een aspect van ELFM. In dat kader kunnen de huidige stortplaatsen gezien worden als tijdelijke opslagplaatsen en dusdanig ingericht worden. Daarbij worden de afvalstoffen, waarvoor recyclage enenergetische valorisatie vandaag geen BBT zijn, geborgen in functie van latere ontginning. Die praktijk zorgt voor de opbouw van grondstoffen die later waardevol kunnen blijken te zijn.
Aangezien het storten van asbestcement als een tijdelijke oplossing wordt aanzien, en er binnen redelijke termijn (zie volgende paragrafen) alternatieve methodes zijn om asbestcement te neutraliseren en zelfs als grondstof te laten fungeren, is de aanvraag van Balegro volledig in strijd met het materialendecreet en de ELFM (Enhanced Landfill Mining) principes.
Naast het feit dat er voldoende restcapaciteit beschikbaar is om de tijd te overbruggen om een nieuwe BBT (Best Beschikbare Techniek) te bekomen, dienen stortplaatsen volgens ELFM te worden ingericht als tijdelijk. De voorziene inrichting is alles behalve tijdelijk…
Nederlandse studie KLB (op basis van eerdere studie van OVAM)
In 2018 verscheen een relevante studie in Nederland, die gebaseerd is op een eerdere studie van OVAM in 2016, maar er werden enkele kritische noten en wat verdere ontwikkelingen toegevoegd.
In de studie komen 2 technieken naar voor die een goed alternatief vormen voor storten: thermische denaturatie en mechanisch chemische destructie. Beide technieken scoren op gebied van praktische haalbaarheid (TRL) even hoog als storten. Daarnaast worden er nog heel wat technieken aangehaald die perfect asbest gaan onschadelijk maken maar waarvan de praktische haalbaarheid nog niet voor nu is. Daarenboven zijn de 2 aangehaalde technieken ideaal om cementgebonden asbest te gaan verwerken (Net het afval, waarvoor de vergunning wordt aangevraagd).
Deze studie werd aangevraagd om een objectief overzicht te geven van de mogelijkheden die er zijn inzake asbestverwerking. Er is een tendens naar een meer circulaire economie waarin duurzaamheid hoog op de agenda staat.
In het onderzoek kwam goed naar voor dat de wil om te investeren in asbest verwerkende technieken vanuit het bedrijfsleven groot is. In heel wat Europese en niet-Europese landen zijn er verschillende alternatieven voorhanden of wordt er actief onderzoek gedaan naar het verwerken van asbest i.p.v. het te storten.
Ook OVAM voert onderzoek naar de mogelijke alternatieven. In de periode 2019-2022 wil OVAM de socio-economische randvoorwaarden en kritische succesfactoren uitklaren om de haalbaarheid van een alternatieve asbestverwerking te evalueren en om private sectorinitiatieven en investeringen te stimuleren.
In het Actieplan Asbestafbouw van Ovam in 2018 staat ook dat ze in functie van een circulaire economie binnen een duurzaam materiaal- én ruimtegebruik ook voor asbestafval willen inzetten op het realiseren van materiaalkringlopen.
De 2 beschreven technieken hebben zowel een kleinere milieu-impact, ze maken een restproduct dat kan gebruikt worden in andere producten, de kost wordt op minder dan 205 € per ton geschat, ze kunnen grote hoeveelheden asbest aan en last but not least ze zijn minder risicovol voor de volksgezondheid.
Asbeter (NL): Over 10 jaar is al het asbest weg
Asbeter maakt de haalbaarheid van alternatieve verwerkingsmethodes wel heel concreet in Nederland. Het is geen verre toekomstmuziek: de investeerders zijn er, omgevingsvergunning werd aangevraagd en startup wordt verwacht in 2021. Andere landen zullen snel volgen; er zijn daartoe zelfs al gesprekken aan de gang met Belgische bedrijven, bevestigt ons Drs. Inez Postema (Managing Director Asbetter Acids).
De start-up Asbeter heeft het Asbetter Acids-procedé ontwikkeld om asbest in dakplaten te vernietigen met restzuren uit de chemische industrie. Installaties op operationele schaal zijn gepland in de Botlek en nabij Chemiepark Delfzijl.
Asbeter verwacht binnen tien jaar het asbestprobleem in Nederland op te lossen. Dit blijkt uit een interview op de website van de VNCI met Pol Knops en Inez Postema, de oprichters van het bedrijf.Asbeter opende in november 2018 in Plant One een proefinstallatie met een capaciteit van 200 liter voor de verwerking van asbest dakplaten. Die bevatten zo’n tien procent asbest en negentig procent cement. Een pers duwt deze platen door een matrijs zodat er kleine blokjes overblijven. Vervolgens maalt een molen de blokjes fijn, waarna drie processtappen met de restzuren plaatsvinden om het asbest te vernietigen.
Asbeter is momenteel bezig met het opschalingsproces. Hiervoor heeft de startup € 1 miljoen cofinanciering weten te krijgen van onder andere bedrijven het Ministerie van Economische Zaken en de gemeente Rotterdam.
‘De vergunningprocedure voor de installatie in de Botlek is in gang gezet’, zegt Knops. We hebben de bouwvergunning aangevraagd en de milieu-effectrapportage gestart. Wij hopen dat het gebouw er eind 2020 staat, zodat we in 2021 met de productie kunnen starten. Doel is om de productie snel op te schalen van 8.000 ton naar 50.000 ton in 2022.”’
Hebben de twee fabrieken voldoende capaciteit om het asbestprobleem in Nederland op te lossen? Postema denkt van wel. ‘Wanneer de twee plants operationeel zijn, kunnen we jaarlijks 100.000 ton asbestplaten verwerken. Ook is er jaarlijks 500.000 ton restzuur beschikbaar in de Botlek en Delfzijl. Gezien de hoeveelheid asbest dakplaten in Nederland kunnen we het probleem binnen tien jaar oplossen.’ Asbeter gaat tussen 2021 en 2025 de vleugels in Europa uitslaan door de technologie te leveren aan klanten om installaties te bouwen in België, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
Alternatieven in Frankrijk
Ook in Frankrijk verscheen een thesis waarin alle alternatieven beschreven staan en waar ook de procedés die momenteel gebruikt worden in Frankrijk staan: “Amiante : quelles sont les alternatives à l’enfouissement et est-ce que la valorisation est possible ?” – Bougrini M – 2017
En ondertussen stonden ze in Frankrijk ook niet stil . Eind 2019 verscheen dit persbericht https://www.actu-environnement.com/ae/news/amiante-dechet-34301.php4 waarin beschreven wordt dat ze gebruik maken van asbest als grondstof om het samen met zoutzuur of zwavelzuur te laten reageren tot een onschadelijke grondstof die op haar beurt ingezet kan worden in de cementindustrie. Op die manier worden 2 afvalstromen aangepakt en realiseert de cementindustrie een gigantische reductie in CO2 uitstoot. Zeker een optie om alle klimaatplannen de goede richting te laten uitgaan. Beide bedrijven bevinden zich in de pre-industriële fase. De firma Neutramiante (https://www.neutramiante.com/fr) wil met een eerste pilot plant reeds een hoeveelheid van 14.000 à 20.000 ton asbest per jaar gaan verwerken en verschillende regio’s in Frankrijk hebben zich geïnteresseerd getoond voor zo’n vaste installatie. In de toekomst wil het bedrijf ook mobiele asbestverwerkende units gaan inzetten. Deze techniek is gebaseerd op dezelfde techniek als Asbeter in Nederland.
Overzicht van de beschikbare alternatieven
https://www.researchgate.net/publication/327809790_Asbestos_treatment_technologies
European Asbestos Forum (EAF) 2019:
http://www.bohs.org/wp-content/uploads/2019/12/Asbestos-2019-Conference-Day-Two-Pt2-Wednesday-20-November-2019_compressed.pdf
Asbetter has already built a laboratory and pilot installation. Next year, a pilot XL plant will be build in Rotterdam; this will lead to a full scale factory for 40-50,000 tons of asbestos cement per year. The financial return time is a maximum of four years.
Thermal Recycling
Demonstration plant will open soon in Wolverhampton.
Cheaper than landfill
Permission to treat 29,500 tons a year. The demonstration plant will have a capacity of 4 – 5,000 tons.
Bronnen:
Studie KLB: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2018/07/17/assessment-of-asbestos-waste-treatment-techniques
VNCI – Over 10 jaar is al het asbest weg: https://vnci.nl/nieuws/nieuwsbericht?newsitemid=4742709248
Amiante: quelles sont les alternatives a l’enfouissement et est-ce que la valorisation est possible?: https://pepite-depot.univ-lille2.fr/nuxeo/site/esupversions/836a5afa-e322-46e6-a066-201e36d4d4a2
OVAM – De rol van stortplaatsen binnen het materialenbeleid :
https://www.ovam.be/sites/default/files/FILE1383821819493120508_Rol_stortplaatsen_binnen_materialenbeleid_DEF.pdf
Researchgate – Asbestos treatment technologies: https://www.researchgate.net/publication/327809790_Asbestos_treatment_technologies
European Asbestos Forum (EAF) 2019:
http://www.bohs.org/wp-content/uploads/2019/12/Asbestos-2019-Conference-Day-Two-Pt2-Wednesday-20-November-2019_compressed.pdf